Nowa strona 1 » Tu człowiek oddycha inaczej

Tu człowiek oddycha inaczej

Wyobraź sobie pomieszczenie, w którym powietrze ma większe ciśnienie niż zazwyczaj, a skład gazów jest nieco zmieniony – więcej tlenu, nieco więcej dwutlenku węgla. W takich warunkach oddychanie naprawdę wygląda inaczej. Właśnie takie warunki stały się przedmiotem badań – i okazuje się, że nasze ciało reaguje na nie w wielu zaskakujących wymiarach.

Nowe warunki, nowa fizjologia

Badania przeglądowe i eksperymentalne zaczynają pokazywać, że tlenoterapia – ale nie w klasycznej postaci 100% O₂ w warunkach hiperbarycznych, tylko w warunkach nieco zmienionych – może przynosić interesujące korzyści. Na przykład w polskim artykule przeglądowym Normobaria – Physiological Conditions and Human Body Impact opisano mechanizmy działania atmosfery o ciśnieniu około 1500 hPa z około 37 % O₂ i 1 % CO₂. Yadda+1 W skrócie – więcej tlenu, lekko podwyższone ciśnienie, zmieniony balans. I co? Układ krążenia, regeneracja, aktywacja szlaków przeciwzapalnych – wszystko to zaczyna funkcjonować inaczej niż „na ziemi”.

Do tego dochodzi badanie Autonomic and Cognitive Function Response to Normobaric High‑Flow Oxygen Therapy – Preliminary Study, w którym zdrowi ochotnicy zostali poddani 10 sesjom w komorze o ciśnieniu ~1500 hPa, skład powietrza: 32–40 % O₂, 0,7–2 % CO₂. MDPI+1 Wynik: poprawa funkcji poznawczych, wzrost BDNF/NT4, lepsza regulacja autonomiczna, zmniejszenie stresu oksydacyjnego.

A to tylko część danych. W eksperymencie japońskim z Mild hyperbaric oxygen exposure enhances peripheral circulatory dynamics (1,4 ATA + 36 % O₂ przez 70 min) u zdrowych osób wykazano poprawę przepływu krwi, wzrost aktywności przywspółczulnej oraz liczby komórek NK. MDPI+1

Oddychanie inaczej – co to oznacza dla nas?

Wyższe stężenie tlenu + lekko podwyższone ciśnienie = większe dostarczanie O₂ do tkanek. W warunkach 1 ATA (ciśnienie normalne) efektywność dostarczania tlenu jest ograniczona ilością tlenu związanego z hemoglobiną plus liczba rozpuszczonego tlenu w plazmie. W warunkach podwyższonych ciśnień/koncentracji O₂ warunki transportu tlenu się zmieniają. PLOS+1
Regulacja autonomiczna – w badaniu kujawskim zauważono poprawę funkcji baroreceptorów, co oznacza lepsze reakcje układu krążenia na zmiany ułożenia ciała i przeciążenia. MDPI+1
Regeneracja i układ odpornościowy – w eksperymencie mild hiperbarii wzrosła liczba komórek NK, co może mieć znaczenie dla odporności. PubMed W badaniach regeneracji mięśni po wysiłku wykazano z kolei szybszy powrót do pełnej siły przy interwencji. PubMed
Mózg i poznanie – lepsza prędkość przetwarzania informacji, lepsza pamięć, wyższy poziom neurotrofin (np. BDNF) – to wszystko zostało zaobserwowane przy takiej terapii u zdrowych osób. MDPI+1
Bezpieczeństwo i granice – mimo że efekty są obiecujące, autorzy podkreślają konieczność dalszych badań, zwłaszcza nad bezpieczeństwem takich interwencji. MDPI+1

A co to znaczy dla „zwykłego człowieka”?

Można spojrzeć na to metaforycznie: gdy powietrze wokół nas „pracuje inaczej” (więcej tlenu, inne ciśnienie), nasze ciało zaczyna funkcjonować inaczej. Oddech jest taki sam – wciągasz powietrze, oddychasz – ale warunki jego odbioru przez organizm są inne. Więcej tlenu może oznaczać mniej zmęczenia, lepszą koncentrację, lepsze krążenie. To jakby wejść w „strefę lepszego oddychania”.

W praktyce może to mieć zastosowanie w wielu obszarach:

dla osób dbających o regenerację po wysiłku fizycznym — krótszy czas powrotu;
dla zdrowych osób, które chcą poprawić koncentrację czy odporność;
w przyszłości może także wspierać osoby z zaburzeniami krążenia, krążeniem obwodowym, czy zmęczeniem przewlekłym.

Zastrzeżenia i zdrowy umiar

Warto mieć na uwadze, że choć dane są obiecujące, to:

większość badań była prowadzona na zdrowych ochotnikach i w warunkach eksperymentalnych;
protokoły (czas trwania, stężenia, ciśnienie) są bardzo różne i jeszcze nie ustalono jednoznacznie standardów;
bezpieczeństwo długo- i krótkoterminowe takich ekspozycji wymaga dalszego potwierdzenia. Wspomina o tym m.in. artykuł Henrykowskiej. Yadda
Nie oznacza to, że „więcej tlenu = zawsze lepiej”. Jak zwykle w fizjologii: dawka i warunki mają znaczenie.

Podsumowanie

„Tu człowiek oddycha inaczej” — to określenie dobrze oddaje ideę: gdy warunki oddechowe (ciśnienie, stężenie tlenu, dwutlenku węgla) są nieco zmienione, nasze ciało reaguje w sposób, który może być korzystny: lepsze krążenie, lepsza regulacja autonomiczna, więcej neurotrofin, krótszy czas regeneracji.